Yrd. Doç. Dr. Ender Volkan Çınar, Koronavirüs Salgınına Karşı Aşı ve İlaç Geliştirme Çalışmaları Hakkında Bilgi Verdi
Uluslararası Kıbrıs Üniversitesi (UKÜ) Eczacılık Fakültesi Dekan Yardımcısı Moleküler Mikrobiyolog ve Mikrobiyal Patogenez Uzmanı Yrd. Doç. Dr. Ender Volkan Çınar, COVID-19’un, yeni tip bir koronavirüsün (SARS-CoV-2) sebep olduğu bir hastalık olduğunu belirterek, şu an için direkt olarak bu virüsü etkileyen bir terapi metodu bulunmadığını ancak çalışmaların devam ettiğini açıkladı.
Çeşitli antiviral ilaçların, parazit enfeksiyonlarında kullanılan bazı ilaçların, antibiyotik ve semptomatik tedavilerin uygun durumlarda uygulandığını aktaran Çınar, bu hastalığa karşı, Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ) ve Amerikan Ulusal Sağlık Enstitüsü’nün (NIH) başlatmış olduğu geniş çaplı ilaç ve aşı çalışmaları bulunduğunun altını çizdi.
Yrd. Doç. Dr. Çınar, Moderna şirketinin ve NIH tarafından başlatılan COVID-19 aşı geliştirme projesi kapsamında üretilen aşının denenmeye başlandığı bilgisini de vererek, üretilecek aşının tedavi için değil, korunmaya yönelik olacağının altını çizdi.
DSÖ tarafından başlatılan bir çalışmada da, yıllar alabilen yeni bir ilaç üretmek yerine, zaten güvenilirliği bilinen, halen kullanımda olan bazı ilaçların COVID-19’a olan etkilerinin araştırılacağını dile getiren Çınar, ayrıca Sanofi ve Johnson & Johnson gibi şirketlerin de kendi aşı geliştirme projeleri başlattığın kaydetti.
Yrd. Doç. Dr. Çınar, bazı kritik durumlarda, dünyanın çeşitli yerlerinde kullanılan yöntemler hakkında da bilgi vererek, daha önce COVID-19 hastalığı geçirmiş ve iyileşmiş sağlıklı bireylerden alınan kandaki plazma ve antikorların, hasta bireyin tedavisinde kullanılma metodlarının uygulandığını da açıkladı.
Vücudumuzda virüse karşı doğal olarak üretilen ve viral yapılara bağlanabilen antikorlar bulunduğunu kaydeden Çınar, benzer moleküllerin ‘monoklonal antikor’ olarak laboratuvar ortamında üretilip ilaç olarak formüle edilmesinin de mümkün olduğunu aktardı.
Yrd. Doç. Dr. Çınar, virüs yüzeyinde bulunan proteinlerin yapısının bilindiğini hatırlatarak, rasyonel ilaç dizaynı kullanılarak, viral proteine en etkili şekilde bağlanıp bloke edebilecek molekülleri taramak ve/veya dizayn edip üretmenin de ilaç gelişimi açısından önemli potansiyeli bulunduğuna dikkat çekti.
Virüsü ‘tuzağa düşürecek’ ilaç tasarımı yaklaşımlarının da düşünülebileceğini kaydeden Çınar, “Örneğin, virüsün insan hücresinde bağlandığı molekülü veya benzerlerini potansiyel terapötik olarak uygulayıp, virüsün insan hücresine değil de bu ‘tuzak’ moleküle bağlanması sağlanabilir” dedi.
Çınar bazı çalışmalarda SARS-CoV-2 proteinlerinin insan hücresindeki hangi proteinlerle etkileşimde olduğunun araştırıldığını da belirterek, bu proteinleri etkileyebilen ve bazı kullanımda olan ilaçların tedavide kullanılabilmesinin önerildiğini aktardı.