Engellilik sorunu insan hakları kapsamında ele alınmalı
Uluslararası Kıbrıs Üniversitesi (UKÜ) Sağlık Bilimleri Fakültesi, Fizyoterapi ve Rehabilitasyon Bölüm Başkanı Yrd. Doç. Dr. Hülya Özbeşer, KKTC Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı’nın 2022 verilerine göre özel gereksinime sahip 6500 birey bulunduğunu dile getirerek, “Ancak 2010 yılında BM Engelli Hakları Sözleşmesi KKTC iç hukukunun bir parçası haline getirilmiş olmasına rağmen, bu yasalardaki tanımlar henüz sözleşme ile uyumlaştırılmadı. Gerekli çalışmalar yapılmadı” ifadesini kullandı.
Özbeşer sadece KKTC’de değil, dünya genelinde de 1.3 milyar engelli bulunduğunu anımsatarak, Dünya Sağlık Örgütü’nün (DSÖ) 2023 yılında yayınlanan raporuna göre dünya nüfusunun %16’sının da farklı engellilik durumuna sahip bireylerden oluştuğu bilgisini paylaştı.
Günümüzde pek çok ülkede engellilik konusuna, engellilere geçmişte olduğundan daha farklı olarak sadece medikal açıdan yaklaşılmadığını söyleyen Özbeşer, “Engellilik sorunu toplumsal engelleyici faktörler ve insan hakları bağlamında daha kapsayıcı bir anlayışla ele alınmalı” açıklamasında bulundu.
Özbeşer, DSÖ’nün de engelliliği ‘insanların karakteristik özellikleri ile toplumun bunları kavraması arasındaki sosyal ilişki’ olarak tanımladığını işaret ederek, 3 Aralık Dünya Engelliler Günü’nün dünya genelinde engellilerin haklarına ve yaşadıkları zorluklara farkındalık oluşturmak amacıyla belirlendiğini dile getirdi.
Bu bağlamda, engelliliğin sanılanın aksine engelli kişinin kendisinden değil, haklarına ulaşımının önündeki engellere, çevresel ve yapısal faktörlere dayandığını dile getiren Özbeşer, “Toplumsal tutum ve çevresel faktörler engelli kişilerin insan haklarından faydalanmasında engel olarak görülmektedir. Bu nedenle, toplumların engellilerin bireysel gereksinim ile haklarını anlaması ve desteklemesi hayati önem taşır” şeklinde konuştu.
Özbeşer, üniversite olarak engelli bireylere insan hakları bakış açısı ile yaklaştıklarını da ifade ederek, “Üniversitemiz, bunun için erişilebilir kampus olanağı yaratırken aynı zamanda kamuya ait özel eğitim kurumları ile iş birliği yaparak gerekli desteği sağlıyor. Ayrıca engelli öğrencilerimiz için eğitim-öğretim ve sınav uygulamaları yönetmenliği uygulanıyor” dedi.
Engelli bireylerin yaşamlarının kolaylaştırılması için yapılabilecekler konusunda da konuşan Özbeşer, “Toplumsal katılım ve yaşam kalitesini artırmak, eğitim, istihdam ve sosyal alanlarda eşit fırsatlar sunmak için toplumun tüm kamu ve tüzel kuruluşları ile her bireyi çaba göstermelidir” ifadesini kullandı.